پندهاى حکمت آمیز

عنوان بصرى مى گوید:
از امام صادق علیه السلام خواستم به من پند و اندرز بدهند. فرمود:
- تو را به انجام نه چیز سفارش مى کنم ، آن سفارش ها نه تنها براى شما بلکه به همه کسانى است که مى خواهند در راه خداوند قدم بردارند و از خداوند مى خواهم تو را نیز در انجام آنها یارى فرماید.

سه تاى آنها در تهذیب اخلاق و تربیت نفس است .
و سه تاى دیگر در صبر و شکیبایى است .
و سه تاى هم در علم و دانش است .

به آنها مواظب باش هرگز آنها را سبک مشمار!

عنوان بصرى مى گوید:
خود را براى یاد گرفتن آنها آماده کردم .
آنگاه امام علیه السلام فرمود:

اما آن سه چیز که در ریاضت و تهذیب نفس است ، عبارتند از:1. بپرهیز! از خوردن چیزى که به آن میل ندارى . زیرا باعث نادانى و کودنى مى گردد.
2. هرگز غذا نخور! مگر وقتى که گرسنه هستى .
3. همواره غذاى حلال بخور! و هنگام خوردن نام خدا را ببر! (بسم الله بگو!)همواره فرمایش رسول خدا صلى الله علیه و آله را در نظر داشته باش ! که درباره مذمت پرخورى فرمود:
انسان هیچ ظرفى را پر نکرده که بدتر از شکم باشد.
چنانچه به میل غذا ناگزیرى ، شکم را سه قسمت کن ! یک قسمت آن را به خوراک و یک قسمت دیگرش را به نوشیدنى و قسمت سومش را براى نفس کشیدن اختصاص بده !

اما آن سه چیز که در حلم و بردبارى است ، عبارتند از:1. هرگاه کسى به تو گفت :
اگر یک حرف دشنام و ناسزا بگویى در مقابل ده تا مى شنوى ، تو در جواب بگو:
اگر ده تا سخن زشت بگویى یک حرف از من نخواهى شنید.
2. هرگاه کسى تو را فحش داد و بد گفت ، در پاسخ بگو:
اگر آنچه را که گفتى راست است از خداوند مى خواهم مرا ببخشد و از تقصیراتم بگذرد و اگر آنچه را که گفتى دروغ است و ابدا در من نیست از خداوند مى خواهم تو را ببخشد.
3. هر کس تو را وعده فحش و دشنام داد، تو به او وعده پند و اندرز و احترام بده !

و اما آن سه چیز که در علم و دانش است ، عبارتند از:1. آنچه را که نمى دانى از دانشمندان بپرس و بپرهیز از این که پرسش تو به قصد اذیت و یا امتحان آنان باشد.
2. در هیچ چیز تنها را راءى و عقیده خود عمل نکن (با مشورت کارها را انجام بده ) و در تمام کارها اجانب احتیاط را رعایت کن !
3.از فتوى دادن فرار کن همانندى که از شیر فرار مى کنى و خودت را پلى براى سود و زیان مردم قرار نده !

امام صادق علیه السلام پس از بیان این پند و موعظه هاى حکمت آمیز، به عنوان بصرى فرمود:
حقا تو را نصیحت کردم ، بلند شو برو! وقت عبادت من است ، وقتم را بیشتر از این نگیر! زیرا من بر نفس خود تنگ نظرم و حاضر نیستم وقت خود را تلف کرده و بیهوده بگذرانم و سلام و رحمت خداوند بر کسى باد که از ارشاد و راهنمایى پیروى مى کند

 ب : ج 1، ص 226.